به گزارش رسانه‌های بین‌المللی، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، پس از بازگشت به کاخ سفید در ژانویه، ضمن خروج از سازمان جهانی بهداشت، بودجه بسیاری از برنامه‌های کمک سلامت خارجی را کاهش داده است.
بر اساس داده‌های مؤسسه ارزیابی معیارهای سلامت مستقر در سیاتل، کل بودجه سلامت جهانی از ۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ به کمتر از ۴۰ میلیارد دلار در سال جاری کاهش یافته است.
آمریکا با کاهش ۶۷ درصدی سهم خود، معادل بیش از ۹ میلیارد دلار، بزرگ‌ترین نقش را در این افت ایفا کرده است؛ بریتانیا و فرانسه نیز به ترتیب ۴۰ و ۳۳ درصد از کمک‌های خود را کاسته‌اند.
نه کشور اروپایی از جمله اهداکنندگان اصلی این بخش، کاهش بودجه را با استناد به اولویت‌های دفاعی و اقتصادی توجیه کرده‌اند.
به گفته توماس بولیکی، مدیر برنامه سلامت جهانی در شورای روابط خارجی آمریکا، نشانه‌های چندانی از تمایل به همکاری بین‌المللی در شرایط کنونی وجود ندارد.
تدروس آدهانوم گبریسوس، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، با ابراز نگرانی از خروج ناگهانی آمریکا گفت: این اقدام بدون تدوین استراتژی مشخص انجام و تاکنون به مرگ‌هایی منجر شده است. وی افزود: بودجه دو سال آینده این سازمان ۲۰ درصد کاهش یافته که در پی آن حدود ۶۰۰ کارمند در ژنو اخراج می‌شوند که بزرگ‌ترین کوچک‌سازی تاریخ سازمان به شمار می‌رود.
هم‌زمان، آمریکا کمک سالانه ۳۰۰ میلیون دلاری خود به ائتلاف جهانی واکسن موسوم به «گَوی» را قطع کرده و هیچ تعهد جدیدی به صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا ارائه نداده است.
کارشناسان هشدار داده‌اند این روند می‌تواند دستاوردهای چند دهه گذشته در زمینه سلامت جهانی را از بین ببرد.
بیل گیتس در نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت: ممکن است برای نخستین بار در ۲۵ سال گذشته، نرخ مرگ‌ومیر کودکان افزایش یابد.
در مقابل، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، گزارش‌ها درباره تلفات انسانی ناشی از کاهش کمک‌ها را رد کرد و گفت: هدف دولت جلوگیری از فرهنگ وابستگی به کمک‌های خارجی است.
در سند تازه دولت آمریکا با عنوان «راهبرد جهانی سلامت با رویکرد اول آمریکا» تأکید شده است که ایالات متحده از این پس به جای سازمان‌های واسطه، مستقیماً با دولت‌های خارجی همکاری خواهد کرد و کمک‌ها برای همیشه ادامه نخواهند داشت.
رابرت اف کندی جونیور، وزیر بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، با وجود مواضع انتقادی نسبت به نهادهای بین‌المللی، در چند پروژه محدود با سازمان جهانی بهداشت از جمله برای انتقال کودکان فلسطینی مبتلا به سرطان از غزه، همکاری کرده است؛ با این حال، وی خواستار اصلاحات اساسی در این سازمان شده و کشورهای دیگر را به بررسی گزینه‌های جایگزین فراخوانده است.
کشورهایی مانند آرژانتین، ایتالیا، مجارستان و روسیه نیز علاقه خود را برای پیروی از تصمیم واشنگتن در خروج از سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده‌اند.
در این میان، سانیا نیشتر، مدیرعامل گَوی، اعلام کرد: ما نیروی انسانی خود را ۲۴ درصد کاهش داده‌ایم و تنها ۹ میلیارد دلار از هدف ۱۲ میلیارد دلاری خود را تأمین کرده‌ایم.
به گفته وی، گَوی و صندوق جهانی در حال ادغام بخشی از عملیات خود و کاهش هزینه‌ها هستند تا از منابع موجود به‌طور مؤثرتر استفاده کنند.
در سطح قاره آفریقا نیز رهبران کشورها در نشست اخیر در غنا بر لزوم سرمایه‌گذاری داخلی بیشتر در نظام‌های سلامت و کاهش وابستگی به کمک‌های خارجی تأکید کردند.
مدیرکل سازمان جهانی بهداشت در واکنش به این تصمیم اظهار داشت که کشورها اکنون آگاه شده‌اند و معتقدند که باید منابع داخلی خود را بسیج کنند.
