شورای امنیت سازمان ملل متحد نشستی را ذیل دستورکار عدم اشاعه برای بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ مصوب ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ برگزار کرد؛ قطعنامهای که توافق جامع اقدام مشترک (برجام) درباره برنامه هستهای ایران را تأیید میکند. این نشست به درخواست دانمارک، فرانسه، یونان، کره، اسلوونی، انگلیس و ایالات متحده و با حمایت پاناما برگزار شد.
این جلسه نخستین نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ پس از اقدام تروئیکای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه بود؛ اقدامی که از سوی این کشورها بهعنوان مبنای بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران مطرح شده است. در مقابل، چین و روسیه این اقدام را از نظر حقوقی نامعتبر میدانند و تأکید دارند که با پایان اعتبار برجام، تمامی تحریمها بهطور دائمی لغو شدهاند.
نماینده روسیه در شورای امنیت در این نشست گفت: برخی کشورها سعی دارند شورای امنیت را به نقض فاحش روندهای خود وادار کنند. همکاران غربیِ ما میکوشند تا نشست را بهعنوان یک نشست معمول درباره مسئله عدم اشاعه، بررسی اجرای تحریمهای قطعنامه ۲۲۳۱ و گزارش مرتبط دبیرکل سازمان ملل جا بزنند. روسیه کاملا با چنین رویکردی مخالف است. یادآوری میکنم که تمامی مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ از درجه اعتبار ساقط هستند، یعنی در دهمین سالگرد تصویب برجام.
وی تلاش برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران را فاقد وجاهت قانونی دانست و افزود: در آن روز، شورای امنیت بررسی برنامه هستهای ایران را متوقف کرد و مسئله عدم اشاعه از دستور کار شورای امنیت خارج شد. این تصمیم که بر پایه توافق بنا شد، در متن ۲۲۳۱ ذکر شده است.
نماینده روسیه همچنین برگزاری این نشست را تلاشی آشکار برای احیای تحریمهای ضدایرانی دانست و از ریاست دورهای شورای امنیت بهدلیل فراهم شدن زمینه برگزاری این جلسه انتقاد کرد.
نماینده چین نیز با اشاره به خلأهای حقوقی و رویهای، تأکید کرد که شورای امنیت هنوز بر سر اختیار کشورهای اروپایی برای فعالسازی مکانیسم ماشه به اجماع نرسیده و پافشاری بر این ادعاها موجب تضعیف وحدت در شورای امنیت و دشوارتر شدن حلوفصل سیاسی پرونده هستهای ایران خواهد شد.
در مقابل، نماینده انگلیس اعلام کرد که این کشور به همراه فرانسه و آلمان مکانیسم ماشه را بر مبنای قطعنامه ۲۲۳۱ فعال کرده و گفت این سازوکار از ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ بهطور کامل اجرایی شده است. وی همچنین اعلام کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان لازمالاجراست و موضوع عدم اشاعه در دستور کار شورای امنیت باقی مانده است.
نماینده فرانسه نیز ایران را به نقض تعهدات برجامی متهم کرد و خواستار اجرای کامل تعهدات پادمانی شد. نماینده آمریکا نیز ضمن طرح مواردی درباره برنامه هستهای ایران، بر لزوم بازگشت تحریمهای پیشین شورای امنیت تأکید کرد.
در این نشست، رزماری دیکارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سیاسی و صلحسازی، بخشهایی از گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ را قرائت کرد و بر ضرورت یافتن یک راهکار مذاکرهمحور برای تضمین ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران تأکید داشت.
برخی دیگر از اعضای شورای امنیت از جمله پاکستان، با مخالفت با بازگشت تحریمها، تأکید کردند که مسئله هستهای ایران باید از مسیر گفتوگو و دیپلماسی حلوفصل شود و اقدامات تنبیهی و فشار، به تضعیف ثبات منطقهای و آسیب به غیرنظامیان منجر خواهد شد.
