اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، امروز دوشنبه ششم اکتبر در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران ضمن انتقاد از اقدام سه کشور اروپایی در فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت: آن‌ها می‌گویند راه دیپلماسی باز است، اما تجربه نشان داده است که گفتوگو با چنین رویکردی ثمربخش نیست.
وی افزود که ما هیچ برنامه‌ای برای مذاکره با سه کشور اروپایی نداریم و تمرکز فعلی دستگاه دیپلماسی بر بررسی تبعات سیاسی و حقوقی این اقدام است.
بقایی فعال‌سازی مکانیسم ماشه را اقدامی غیرقانونی و لجاجت‌آمیز در راستای خواست ایالات متحده آمریکا توصیف کرد و گفت این تصمیم نه‌تنها تعهدی برای سایر اعضای سازمان ملل ایجاد نمی‌کند، بلکه از نظر حقوقی و رویه‌ای نیز با ایرادات جدی روبه‌رو است.
او اظهار داشت دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل در صدور اطلاعیه‌های مربوط به بازگشت تحریم‌ها علیه ایران وجاهت قانونی ندارد و منطقی نیست.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با بیان اینکه اقدام اخیر سه کشور اروپایی باعث شکاف میان اعضای شورای امنیت شده است، گفت: چهار عضو شورا در دو نوبت با بازگرداندن قطعنامه‌های تحریمی مخالفت کردند و دو عضو دیگر رأی ممتنع دادند؛ حتی رئیس شورا نیز از رأی مثبت خودداری کرد.
بقایی با اشاره به سوابق اجرای برجام افزود که از سال ۲۰۱۹، این سه کشور در اجرای تعهدات خود قصور کردند و با سوءاستفاده از فضای سیاسی شورای امنیت می‌کوشند مسئولیت بحران را به دوش ایران بیندازند.
وی تأکید کرد ایران از تمام ابزارهای دیپلماتیک و حقوقی برای دفاع از مواضع خود استفاده خواهد کرد و اجازه نخواهد داد بدعت‌های غیرقانونی در شورای امنیت مشروعیت پیدا کند.
او در بخش دیگری از سخنانش درباره گفت‌وگوهای اخیر در نیویورک توضیح داد که هیئت ایرانی برای جلوگیری از اقدام غیرقانونی سه کشور اروپایی از هیچ تلاشی دریغ نکرد؛ اما مانع اصلی در مسیر توافق، ناتوانی طرف‌های غربی در تصمیم‌گیری سیاسی بود.
به گفته بقایی، پیشنهادهایی برای برگزاری نشست‌های چندجانبه با حضور نماینده آمریکا مطرح شد، اما خود طرف‌های غربی در سه نوبت از اجرای توافق طفره رفتند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران درباره اظهارات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت که انتظار ما این بود که آژانس اقدام آمریکا و اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم کند؛ چنین اقداماتی نه‌تنها غیرقانونی بلکه مغایر با مصوبات مجمع‌عمومی سازمان ملل است.
او افزود: انتظار ما از آژانس همواره این بوده است که به‌عنوان یک نهاد تخصصی و فنی، بر وظایف و صلاحیت‌های فنی خود متمرکز بماند و از اظهارنظرهایی که شائبه نفوذپذیری از آمریکا و برخی کشورهای غربی را ایجاد می‌کند، پرهیز کند.
بقایی همچنین در اشاره به دیدار هیئت ایرانی با دبیرکل سازمان ملل گفت: در این دیدار دلایل خود را درباره غیرقانونی بودن اقدام سه کشور اروپایی به‌تفصیل مطرح کردیم.
او تأکید کرد که اقدام اخیر باعث آشفتگی در شورای امنیت شده است، زیرا مشخص نیست دقیقاً چه چیزی بازگردانده‌اند.
وی افزود موضع ایران در این زمینه از حمایت چین و روسیه نیز برخوردار است و دو کشور صراحتاً بر غیرقانونی بودن اقدام سه کشور اروپایی تأکید کرده‌اند.
در پاسخ به پرسشی درباره میانجی‌گری احتمالی بغداد میان تهران و واشنگتن، بقایی گفت که مشکلات میان ایران و آمریکا ریشه در سوء محاسبه و زیاده‌خواهی طرف آمریکایی دارد. مشکل در نبود میانجی نیست، بلکه در رویکرد نادرست واشنگتن است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در ادامه درباره آینده همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان کرد که در مرحله‌ای قرار داریم که نمی‌توانیم تفاهم قاهره را به‌عنوان مبنای همکاری مطرح کنیم، زیرا استفاده از مکانیسم ماشه، تفاهم را غیرقابل‌اجرا کرده است.
او یادآور شد که تصمیم نهایی در این زمینه با نهادهای بالادستی از جمله شورای‌عالی امنیت ملی است.
بقایی در پایان در واکنش به اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر نابودی برنامه هسته‌ای ایران گفت که اعتراف و اذعان به انجام یک اقدام مجرمانه و غیرقانونی، هیچ اعتباری برای آمریکا ندارد و تنها مسئولیت بین‌المللی آن کشور را سنگین‌تر می‌کند. او تأکید کرد که برنامه هسته‌ای ایران همواره صلح‌آمیز بوده و اقدامات آمریکا و اسرائیل مصداق بارز نقض قوانین بین‌المللی است.
