بحران دریاچه ارومیه؛ طوفان نمک و تهدید سلامت ۱۲ استان

دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین پهنه آبی داخلی ایران، طی چند دهه گذشته بیش از ۹۰ درصد از حجم و مساحت خود را از دست داده و آنچه باقی مانده، تنها لکه‌های کم‌عمق آب شور است. کارشناسان می‌گویند این وضعیت شکننده، در کنار طوفان‌های نمک، تهدید جدی برای سلامت مردم منطقه به همراه دارد و ممکن است حدود ۱۲ استان این کشور را درگیر کند.

تحقیقات و گزارش‌های میدانی نشان می‌دهند خشک‌شدن دریاچه و مهاجرت مردم به مناطق اطراف، موجب پراکنده‌شدن خانواده‌ها و افزایش بیماری‌های روحی و روانی مانند اضطراب، استرس و افسردگی شده است. متخصصان آنکولوژی نیز نسبت به افزایش بیماری‌های ناشناخته ناشی از گردوغبار نمک هشدار می‌دهند که می‌تواند عوارض جدی جسمی ایجاد کند.

به گزارش رسانه‌های ایران، مهاجرت مردان به شهرستان‌های دیگر برای کارگری، از بین رفتن مشاغل کشاورزی و دامداری و فقر گسترده اهالی، شرایط زندگی را دشوار کرده و زنان را به فعالیت‌های محدود خانه‌داری و کارگری ناگزیر کرده است. کارشناسان حوزه آب می‌گویند سوءمدیریت منابع آبی و برداشت بیش از حد برای کشاورزی، تشدید کننده بحران است و این روند می‌تواند به خالی از سکنه شدن برخی مناطق منجر شود.

علاوه بر تهدید سلامت و افزایش مهاجرت، خشک‌شدن دریاچه ارومیه باعث تغییر بافت کشاورزی، شوری زمین‌ها و کاهش کیفیت منابع آب شده است. متخصصان محیط‌زیست معتقدند تنها راه نجات دریاچه، ایجاد مدیریت واحد، احیای حقابه‌ها، استفاده از فناوری‌های نوین و هدایت کشاورزی به سمت کشت کم‌آب‌بر و توسعه مشاغل جایگزین است.

به گفته جامعه‌شناسان در ایران، این بحران نه تنها محیط زیست را تحت تاثیر قرار داده، بلکه هویت جمعی و زندگی اجتماعی مردم اطراف دریاچه را نیز به شدت آسیب زده است و تا زمانی که اقدامی اساسی صورت نگیرد، پیامدهای آن در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی ادامه خواهد داشت.