مناقشه تاریخی جزایر سهگانه؛ اختلاف مواضع ایران با کشورهای عربی و اروپایی
وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج از ایران خواستند به حضور خود در جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی پایان دهد. تهران با «بیاساس» توصیف کردن این خواسته، نسبت به مداخله در امور منطقهای هشدار داد.
وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (GCC) در ۲۹مین نشست مشترک خود که روزهای ۵ و ۶ اکتبر در کویت برگزار شد، بیانیهای مشترک منتشر کردند و در آن از ایران خواستند حضور خود در جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را پایان دهد. در این بیانیه آمده است حضور ایران در این سه جزیره، نقض حاکمیت امارات و اصول منشور سازمان ملل متحد است.
این درخواست با واکنش تند ایران مواجه شد؛ مقامات تهران تاکید کردند این جزایر جزئی جداییناپذیر از خاک ایران هستند و مواضع بیانیه را «بیاساس و مداخلهجویانه» توصیف کردند. ایران همچنین سفرای اروپایی را احضار و اعتراض شدید خود را اعلام کرد و از کشورهای منطقه، بهویژه کشورها عضو شورای همکاری خلیج، خواست تا به جای مداخلات، بر تقویت روابط و اعتماد متقابل تمرکز کنند.
این در حالی است که در بیانیه مشترک، بر حمایت خود از حل و فصل مسالمتآمیز این اختلاف، از طریق مذاکرات دوجانبه یا ارجاع به دیوان بینالمللی دادگستری، مطابق با حقوق بینالملل و اصول منشور سازمان ملل متحد تأکید نمود.
بیانیه مشترک وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج
بیانیه مشترک وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج علاوه بر موضوع سه جزیره، به دیگر مسائل مرتبط با ایران از جمله برنامه هستهای، همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی و کنترل گسترش فناوریهای موشکی و پهپادی نیز میپردازد.
در بخش دیگری از بیانیه، بر اهمیت از سرگیری همکاری کامل بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی تأکید کرد و از ایران خواست تا به تعهدات پادمانی الزامآور قانونی خود بازگردد و از این طریق اعتمادسازی کرده و امنیت و ثبات منطقهای و جهانی را تقویت کند.
بیانیه مشترک همچنین بر لزوم تضمین ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران و توقف گسترش موشکهای بالستیک، پهپادها و هرگونه فناوری تهدیدکننده امنیت منطقه و فراتر از آن تأکید کرد و یادآور شد که این اقدامات میتوانند صلح و امنیت بینالمللی را تضعیف کنند و با توافقنامهها و قطعنامههای مرتبط سازمان ملل مغایرت دارند.
واکنش ایران به بیانیه مشترک
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در بیانیهای اعلام کرد که ادعاهای مطرحشده در بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج درباره جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی «بیاساس و مداخلهجویانه» است.
او تأکید کرد که این جزایر، جزئی جداییناپذیر از خاک ایران هستند و تکرار این ادعاهای بیاساس در بیانیههای سیاسی هیچگونه ارزش حقوقی ندارد و نمیتواند واقعیتهای تاریخی و جغرافیایی را تغییر دهد.
احضار سفرای اروپایی به وزارت امور خارجه ایران
در پی انتشار این بیانیه، مقامات ایران سفرای کشورهای عضو اتحادیه اروپا را به وزارت امور خارجه ایران احضار کردند. مجید تختروانچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، اعتراض شدید ایران را نسبت به مداخلات کشورهای اروپایی در امور داخلی ایران ابراز کرد. او همچنین تأکید کرد که توانمندیهای دفاعی ایران، حق مسلم این کشور است و هیچیک از کشورهای خارجی حق ندارند در این زمینه اظهار نظر کنند.
واکنش رئیس مجلس ایران
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران، نیز در سخنانی جداگانه این ادعاها را «بیاساس» خواند و تأکید کرد که ایران در مورد تمامیت ارضی خود مصالحه نخواهد کرد. مقامات ایرانی اعلام کردهاند که به این اقدام پاسخ مناسب خواهند داد، هرچند جزئیاتی از آن ارائه نشده است.
واکنش فرمانده کل سپاه ایران
محمد پاکپور، فرمانده کل سپاه ایران، نیز با تأکید بر نقش نیروی دریایی ایران در حفظ امنیت خلیج، تنگه راهبردی هرمز و آبهای پیرامونی، هشدار دادکه هرگونه خطای دشمن در خلیج، تنگه هرمز و جزایر ایرانی، با پاسخی قاطع، فوری، کوبنده و پشیمانکننده مواجه خواهد شد.