ترکیه ۲۳ اثر تاریخی خود را از کشورهای مختلف برگرداند

از ابتدای سال ۲۰۲۵ تاکنون، مجموعه‌ای از آثار ارزشمند از بحرین، سوئیس، ایالات متحده آمریکا، انگلستان و کانادا به ترکیه بازگردانده شده است. این روند بخشی از تلاش‌های وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه برای جلوگیری از قاچاق میراث فرهنگی به شمار می‌رود. در مجموع از سال ۲۰۰۲ تا کنون، ۱۳ هزار و ۲۹۱ اثر تاریخی به کشور بازگردانده شده است.

آنادولو با تاریخ ریشه‌دار خود، در طول هزاران سال میزبان گنجینه‌های فرهنگی بی‌شماری از تمدن‌های مختلف بوده است.

 هر اثری که از دل خاک بیرون می‌آید، روایتگر داستانی منحصر به فرد از حافظه این سرزمین است. اما طی سال‌ها، بسیاری از میراث فرهنگی آنادولو از راه‌های گوناگون به خارج منتقل شده و برای مدت طولانی از سرزمین اصلی خود دور مانده‌اند.

برای جلوگیری از این خسارت‌ها، تیم‌های وابسته به وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه فعالیت‌های گسترده و دقیقی را به اجرا گذاشتند.

این اتفاق نتیجه تلاش‌های ریاست اداره مبارزه با قاچاق اداره کل میراث فرهنگی و موزه‌ها در بازگرداندن هزاران اثر به کشور بوده است.

تیم‌های متخصص برای ردیابی این آثار، موزه‌ها، کاتالوگ‌های حراج و وب‌سایت‌های مرتبط با تجارت آثار هنری در سراسر جهان را به‌طور منظم بررسی کردند.

 آثار شناسایی‌شده ابتدا در همان کشور مورد بررسی قرار گرفتند و سپس روندهای حقوقی لازم برای بازگرداندن آنها به ترکیه آغاز شد.

فعالیت‌ها در سال ۲۰۲۵ نیز متوقف نشد. از ابتدای سال تاکنون ۲۳ اثر ارزشمند از بحرین، سوئیس، ایالات متحده آمریکا، انگلستان و کانادا به سرزمین مادری خود بازگردانده شده‌اند.

کاشی ایزنیک متعلق به مسجد جامع بزرگ آدانا که در سال ۲۰۰۳ به سرقت رفته بود در یک حراجی در انگلستان شناسایی شد.

پس از پیگیری‌ها این اثر از حراج خارج و به ترکیه بازگردانده شد و اکنون در موزه مردم‌شناسی آنکارا نگهداری می‌شود.

از سوی دیگر موزه McKissick در ایالت کارولینای جنوبی، یک «اوستوتک» (نوعی صندوقچه کوچک برای قرار دادن استخوان‌های مردگان) متعلق به دوره هلنیستی و ریشه‌دار در آنادولو را به‌طور داوطلبانه بازگرداند. این اثر هم‌اکنون در موزه تمدن‌های آنادولو آنکارا نگهداری می‌شود.

اثر دیگری که از آمریکا بازگردانده شد، یک سفال متعلق به دوره بیزانس بود. موزه دریانوردی کارولینای شمالی این سفال را داوطلبانه تحویل داد و اکنون در همان موزه تمدن‌های آنادولو در آنکارا نگهداری می‌شود.

ارزشمندترین اثری که از آمریکا به ترکیه بازگردانده شد، مجسمه برنزی امپراتور روم، مارکوس اورلیوس بود. این اثر از شهر باستانی بووبون در استان بوردور به شکل غیرقانونی خارج شده بود.

این مجسمه پس از شناسایی در موزه هنر کلیولند، به ترکیه بازگردانده شد و اکنون در سالن نمایشگاه کاخ ریاست‌جمهوری در معرض دید عموم قرار دارد.

همچنین در نتیجه تحقیقات انجام‌شده در سوئیس، مجموعه‌ای از آثار باستانی به ترکیه بازگردانده شد که شامل مجسمه‌های کوچک طلایی متعلق به دوره عصر مفرغ متأخر، یک جفت گوشواره طلایی ساخته‌شده با تکنیک گرانولاسیون، آثار شیشه‌ای مربوط به دوره روم و یک بطری آمفوریسکوس (ظرف کوچک سفالی یا شیشه‌ای برای نگهداری روغن و عطر) می‌شود.

نسخه خطی ارزشمند «کتاب شرح‌الاسماء» تألیف ابن‌برّجان به سال ۱۲۶۸ میلادی، که در سال ۲۰۰۰ از کتابخانه نسخ خطی یوسف‌آغا در قونیه به سرقت رفته بود، توسط یک شهروند بحرینی به‌طور داوطلبانه تحویل داده شد. این نسخه دوباره به مجموعه کتابخانه یوسف‌آغا بازگردانده شد و در فهرست رسمی آثار کتابخانه ثبت شد.